METALLERİN İŞLENEBİLİRLİĞİ

İşlenebilirliğin standardize edilmiş bazı özelliklere göre tanımlanması oldukça güçtür. Genellikle iş parçası malzemesinin ne kadar kolay işlenebileceği veya bir kesici takımla iş parçasının istenilen biçime getirilmesindeki ihtiyaçlardır. Bir başka ifade ile işlenebilirlik; bir malzemenin işlenmesinde karşılaşılan kolaylık veya güçlük olarak tanımlanabilir. Bir iş parçasının işlenebilirliği,

• Sertlik ve dayanımı: az olması işlenebilirliğe olumlu etki yapar

• Süneklik: sünekliğin az olması malzemenin sert olduğunu tersi ise malzemenin yumşak olduğunu gösterir. düşük süneklik olumludur. Ancak malzemenin sert olması olumsuzdur.

• Termal iletkenlik: yüksek termal iletkenlik ısının hızla kesme bölgesinden uzaklaşmasını sağlar bu nedenle olumludur.

• Kolay işleme katkıları: çeliğe sülfür(kükürt) ilavesi işlenebilirliği kolaylaştırır. Mangan içeren çelik kullanıldığında kesme işlemi sırasında mangan ve sülfür sülfata dönüşmektedir. Talaş oluşumu sırasında kayma bölgesinde plastik şekillendirmeyi yani talaş oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda sülfat talaş ara yüzeyinde yağlama etkisi yapmaktadır. Kurşun ve kükürt ilavesi ile çeliğin işlenebilirliğini artırmak yaygın bir yöntemdir.

·         Saat başına üretilen parça sayısı,

·         Her parça için işleme maliyeti olarak ifade edilebilir.

Pratikte çok değişik işlemler yapıldığından farklı işlenebilirlik kriterleri ortaya çıkmaktadır. Her hangi bir malzeme bir kritere göre iyi işlenebilirlik özelliğine sahip iken değişik tür işlemler yapıldığında veya kesme şartları ve takım malzemeleri değiştiği zaman kötü işlenebilirlik özelliği gösterebilirler.

İyi bir işlenebilirlik için kriterler şunlardır:

·         Takım ömrünün iyileştirilmesi,

·         Talaş oluşumu ve uzaklaştırılması  

·         Yüzey kalitesinin artırılması,

·         Kaldırılan talaş miktarı

·         Kesme kuvveti/Gücü/özgül kesme direnci

·         Sıvama eğilimi (Kesici uca talaş yapışması)

İşlenebilirliği etkileyen faktörler: iş parçası malzemesi, tezgah, işleme biçimi, kesici takım, kesme parametreleri ve kesme sıvısı gibi parametrelere bağlıdır.

İş parçası malzemesinin mekanik özellikleri olan çekme, sertlik, darbe dayanımı, uzama özellikleri işlenebilme üzerinde etkilidir.

Talaşlı imalatta işlenebilirlik, önemli bir kıyaslama ve değerlendirme parametresi olmuştur. Bununla birlikte işlenebilirlik malzeme özelliklerine bağlı olarak açıkça tanımlanıp ölçülememektedir.